Η ΜΑΤΩΜΕΝΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΤΟΥ 1946

Σκίτσο από το «Ριζοσπάστη» 9/11/1945 Η πρωτομαγιά του 1946 έμελλε να είναι πολύ σκληρή για το Περιστέρι. Τα γεγονότα που συνέβησαν στην πόλη θύμισαν σκηνές του μπλόκου τον καιρό της Γερμανικής κατοχής. Τα επεισόδια ξεκίνησαν με μια ένοπλη σύγκρουση ανάμεσα σε εθνικόφρονες και αριστερούς και εξελίχθηκαν σε πογκρόμ. 

Στο γεγονός δόθηκε μεγάλη έκταση στον ημερήσιο τύπο όλων των παρατάξεων και αναμφισβήτητα είχε τη σημασία του. Ήταν το πιο σοβαρό επεισόδιο στην πρωτεύουσα στον εμφύλιο πόλεμο που κορυφωνόταν. Η επαρχία γνώριζε καθημερινά τέτοια επεισόδια. «Ουσιαστικά βρισκόμαστε στο εσωτερικό της χώρας μπροστά σ έναν ακήρυχτο και μονόπλευρο αιματηρό, αγριότατο και εξοντωτικό εμφύλιο πόλεμο» σημειώνει τη μέρα αυτή η εφημερίδα του ΕΑΜ «Ελεύθερη Ελλάδα».

Η λιτή ανακοίνωση της αστυνομίας δίνει μόνο το περίγραμμα των όσων συνέβησαν στο Περιστέρι εκείνη τη νύχτα της Δευτέρας 29 Απριλίου:

«Στις 9.40 της 29/4/46 ομάς εθνικοφρόνων πολιτών αντελήφθη ετέραν αντιφρονούντων εις την οδόν Βουλπιάνης να τοιχοκολλεί και διανέμει προκηρύξεις. Οι εθνικόφρονες επιχείρησαν να τους εμποδίσουν και επηκολούθησε συμπλοκή. Ερρίφθησαν πυροβολισμοί και μια χειροβομβίδα. Σκοτώθηκαν δυο εθνικόφρονες και ένας αριστερός. Τραυματίσθηκαν ένας εθνικόφρων και 6 αριστεροί… Αργότερα ανεύθυνοι εθνικόφρονες εσκότωσαν τον Κ. Παπαγεωργίου σημαίνοντα αριστερόν. Το πρωί βρέθηκε νεκρός ο Αρμένιος Κιρκόρ φέρων τραύμα με σφαίρα. Υπάρχουν και τινες μωλωπισθέντες. Με σφαίρες τραυματισμένος ευρέθη επίσης τας πρωϊνάς ώρας ο Δελεγρής, ανήκων εις την αριστεράν.»

Πέρα από το γεγονός ότι η αστυνομία θεωρεί νόμιμο εθνικόφρονες να εμποδίζουν δια της βίας αριστερούς πολίτες να προπαγανδίζουν την πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση, αξίζει να σταθούμε σε αυτήν την ενέργεια που η αστυνομία χαρακτηρίζει απλά ως «ανεύθυνη» εκ μέρους των εθνικοφρόνων, δηλαδή τη δολοφονία του Κ. Παπαγεωργίου.

Σύμφωνα με όσα κατήγγειλε το ΕΑΜ – Αθήνας σε ειδική τετρασέλιδη προκήρυξη, που κυκλοφόρησε την 1 Μαΐου, μετά το πρώτο επεισόδιο στην οδό Βουλπιάνης στη συνοικία Ηπειρώτικα, ομάδα ένοπλων χιτών και αστυφυλάκων έκανε επιδρομή στο καφενείο «Αίγλη» και κακοποίησε τους θαμώνες και το προσωπικό. Λίγο αργότερα κατέφθασε στο Περιστέρι όλη η δύναμη του μηχανοκίνητου της αστυνομίας με επί κεφαλής τους αστυνόμους Λίναρη και Γλύκα και μαζί με την αστυνομία του Περιστερίου και τους χίτες εξαπέλυσε ένα πρωτοφανές πογκρόμ.

«Λυσσασμένοι αστυνομικοί και χίτες έριχναν ομοβροντίες στα σπίτια, έμπαιναν μέσα, χτυπούσαν, βασάνιζαν, κατέστρεφαν, έκαναν συλλήψεις», αναφέρει το ΕΑΜ.

Ένας από τους τραυματισθέντες σοβαρά από σφαίρες σε αυτή την επιδρομή ήταν ο Κ. Παπαγεωργίου. Την ώρα που το ασθενοφόρο του Ερυθρού Σταυρού μετέφερε τον τραυματία στο νοσοκομείο, ομάδα ενόπλων, σταμάτησε το ασθενοφόρο, κατέβασε το γιατρό, τη νοσοκόμα, και το συνοδό αστυφύλακα και δολοφόνησε εν ψυχρώ τον τραυματία. Σύμφωνα με μεταγενέστερη κατάθεση του συνοδού αστυφύλακα τη δολοφονία διέπραξαν πέντε χίτες και ένας αστυφύλακας του 17ου τμήματος τον οποίο κατονόμασε.

Στην ίδια δολοφονική επίθεση φιλοδώρησαν με δύο σφαίρες στην κοιλιά και την μνηστή του Κ. Παπαγεωργίου, Ελένη Ιακωβίδου.

Εγκαίνια του Εργατικού Κέντρου Περιστερίου (Παράρτημα ΕΚΑ) 11 Φεβρουαρίου 1946

Το όργιο της βίας συνεχίστηκε όλη τη νύχτα με τη δολοφονία δυο ακόμα πολιτών, του Σωτ. Δενέγρη του Κιρκόρ Ματουσιάν, τη κακοποίηση γυναικών, και εμπρησμούς σπιτιών. Εκατοντάδες Περιστεριώτες, τρομοκρατημένοι, εγκατέλειψαν τη νύχτα την πόλη. Την επόμενη μέρα επαναλήφθηκε το ίδιο σκηνικό. Στη γέφυρα της Κολοκυνθούς εγκαταστάθηκε φυλάκιο της χωροφυλακής με 20 άντρες ενώ άλλοι έκαναν επιδρομές σε σπίτια. Εκατοντάδες συλλήψεις, τραυματισμοί με όπλα, βασανισμοί, κατάληψη και καταστροφή των γραφείων του Εργατικού Κέντρου και της Εθνικής Αλληλεγγύης, κατάσχεση των φύλλων του «Ριζοσπάστη» από τα περίπτερα..

Σύλλογοι της αριστεράς έκαναν διάβημα στον πρόεδρο της κυβέρνησης, στον υπουργό δημόσιας Τάξης και στον Άγγλο Οργανωτή της αστυνομίας Ράλφ ζητώντας του να επισκεφθεί το Περιστέρι για να δει αυτοπροσώπως όσα έγιναν. Κάτι που αρνήθηκε. Η αστυνομία από τη μεριά της απαγόρευσε τις επισκέψεις στους τραυματισμένους στα νοσοκομεία αλλά και στους κρατούμενους στο αστυνομικό τμήμα. Απαγορεύτηκε να μεταφερθούν οι νεκροί στα σπίτια τους και επέβαλε να μεταφερθούν απ ευθείας να νεκροταφεία.

Τη πρωτομαγιά οι άγγλοι εργατικοί βουλευτές Σόλλευ και Τίφανυ επισκέφτηκαν το Περιστέρι, είδαν τις καταστροφές αλλά και σ αυτούς οι αστυνομικοί απαγόρευσαν να δουν τους κρατουμένους, ο αριθμός των οποίων, σύμφωνα με τον διοικητή, ήταν απροσδιόριστος!

Η κυβέρνηση, προσπαθώντας να απαλύνει τις εντυπώσεις χτυπά αριστερά και δεξιά: προχωρά στη σύλληψη δέκα υπευθύνων της δολοφονίας του Κ. Παπαγεωργίου, στέλνει νέο διοικητή στο Αστυνομικό τμήμα αλλά κλείνει και μια σειρά γραφεία οργανώσεων όπως

Η τελευταία πράξη αυτού του δράματος γράφεται ενάμισι μήνα αργότερα όταν με βούλευμα του δικαστικού συμβουλίου αφήνονται ελεύθεροι οι δέκα προφυλακισμένοι χίτες, κατηγορούμενοι για τις δολοφονικές επιθέσεις, ενώ κρατούνται οχτώ αριστεροί, που ήταν τα θύματα. Προφανώς οι δικαστές δέχθηκαν την εκδοχή των χιτών (και όχι της αστυνομίας) σύμφωνα με την οποία η επίθεση της 29 Απριλίου ήταν προμελετημένη κι ότι «οι κομμουνισταί επετέθησαν εξ ενέδρας» στους εθνικόφρονες με στόχο «τη δημιουργία ανωμαλιών προς πολιτική εκμετάλλευσιν».

Ας κλείσουμε αυτή την αναφορά με όσα ακολούθησαν τις επόμενες μέρες. Στις 18 Ιουνίου η κυβέρνηση ενέκρινε το Γ΄ Ψήφισμα «περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την δημοσίαν τάξιν και την ακεραιότητα της χώρας». Με το ψήφισμα ξεκίνησαν μαζικές διώξεις εναντίον αριστερών ή ύποπτων για αριστερά φρονήματα. Επίσης υπήρξαν αποφάσεις για θανατικές ποινές. Οι πρώτες εκτελέσεις θανατοποινιτών έγιναν στα τέλη του επόμενου μήνα. Ήταν ο δρόμος για τον Εμφύλιο Πόλεμο.

https://theodosiou.wordpress.com/2015/04/30/%CE%B7-%CE%BC%CE%B1%CF%84%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CF%85-1946/